1932–1933 жылдардағы Ашаршылық кезіндегі Украинаның оңтүстігіндегі азшылық ұлттар
DOI:
https://doi.org/10.69567/3007-0236.2023.3.331.339Кілт сөздер:
1932–1933 жылдардағы ашаршылық, геноцид, Голодомор, ұлттық топ, арнайы қоныстандыру, Оңтүстік УкраинаАңдатпа
Бұл мақала 1932–1933 жылдардағы ашаршылық кезінде Оңтүстік Украинада шағын өмір сүрген аз ұлттардың мәселесіне арналған. Мақаланың басты назарында – ұлттық округта немесе ұлттық ауыл кеңестері болған неміс, швед және еврей колонистерінің өмірі болып табылады. Сонымен қатар, украиндық Аштықтың (Голодомор) эпицентріне Орталық Азия халықтарының (өзбек, қырғыз, қазақ) қалай тап болған жағдайлары қарастырылады. Украинаның ашаршылық заманында сол аумақтағы барлық ұлттар зардап шеккендігі жайлы анықталған. Олар өз мемлекеттері мен шетелдік қайырымдылық қорлардан (неміс, швед, еврей) көмек сұрай алғанымен, оны МОПР (Революция күрескерлеріне көмек көрсету жөніндегі халықаралық ұйым, Халықаралық қызыл көмек) немесе Торгсинге (Шетелдіктермен сауда жасау) тапсыруға мәжбүр болды. Сонымен қатар, консулдықтар мен шетелдік БАҚ-қа аштық туралы ақпаратты ашып айтқандары үшін қудалау мен репрессияға ұшырады. Бірақ осының барлығына қарамастан, өздерінің ауыр халдері салдарынан олар хабарлауға мәжбүр болды. Басқа ұлттарға қарағанда, Орталық Азияның халықтары Украинаның оңтүстігіне еңбек тұтқындары ретінде келген еді, сондықтан да олардың жағдайлары әлдеқайда нашар болды, себебі 1933 жылы оларды азық-түлікпен қамту мүлдем тоқтатылды.
Әдебиеттер тізімі
Aisfeld, A. 2011. Etnichni nimtsi Ukrainy pid chas Druhoi svitovoi viiny i v povoienni roky [Ethnic Germans of Ukraine during the Second World War and in the postwar years]. In: Aisfeld, A., Martynenko V. Ukraina v Druhii svitovii viini: pohliad z XXI st.: Istorychni narysy: u 2-kh kn. [Ukraine in the Second World War: a view from the 21st century: Historical Essays: in 2 books]. Kyiv, 1, 592–643 (in Ukrainian).
Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide. 1948. URL: https://www.un.org/en/genocideprevention/genocide-convention.shtml (accessed: 01.09.2023) (in English).
Danilov, V., et al. (ed.). 2001. Tragediya sovetskoy derevni. Kollektivizatsiya i raskulachivanie. Dokumentyi i materialyi [The tragedy of the Soviet village. Collectivization and dispossession. Documents and materials]. Vol. 3. End of 1930–1933. Moscow: Russian Political Encyclopedia (in Russian).
Dizendorf, V.F. (ed.). 2006. Nemtsyi Rossii: naselennyie punktyi i mesta poseleniya: entsiklopedicheskiy slovar [Germans of Russia: settlements and places of settlement: encyclopedic dictionary]. Moscow: ERN (in Russian).
Hencke, A. 1979. Erinnerungen als Deutscher Konsul in Kiew in der Jahren 1933–1936; mit einer Vorbemerkung von Georg Stadtmüller [Memories as German Consul in Kiev in the years 1933–1936; with a preliminary remark by Georg Stadtmüller]. München, 1979 (in German).
Ivankov, I. 2004. Nimetski kolonii Pivdnia Ukrainy ta holod 1932–1933 rokiv (za materialamy Ministerstva skhidnykh okupovanykh terytorii hitlerivskoi Nimechchyny) [German colonies in the South of Ukraine and the famine of 1932–1933 (based on the materials of the Ministry of the Eastern Occupied Territories of Hitler's Germany)]. In: Etnichna istoriia narodiv Yevropy [Ethnic history of the peoples of Europe]. 16, 60–66 (in Ukrainian).
Kondrashin, V.V. (ed.). 2011. Golod v SSSR 1929–1934 [Famine in the USSR 1929–1934]. Vol. 3. Summer 1933–1934. Moscow: MFD (in Russian).
Korohodskyi, Yu.M. 2016. Holod u yevreiskykh zemlerobskykh koloniiakh Ukrainy (1932–1933 rr.): istoriohrafiia problemy [Famine in the Jewish agricultural colonies of Ukraine (1932–1933): historiography of the problem]. In: Storinky istorii [Pages of history]. 36, 116–123 https://doi.org/10.20535/2307-5244.36.2013.89170 (in Ukrainian).
Kotliar, Yu.V. 2008. Trahediia yevreiskoho etnosu pid chas holodomoru-henotsydu. Holodomory 1921–1923 rr. ta 1932–1933 rr. na Pivdni Ukrainy: etnichnyi ta mizhnarodnyi aspekty [The tragedy of the Jewish ethnic group during the famine-genocide. The Holodomors of 1921–1923 and 1932–1933 in Southern Ukraine: ethnic and international aspects]. Kyiv; Mykolaiv: Petro Mohyla Mykolaiv State Humanitarian University, 2, 90–98 (in Ukrainian).
Kotlyarchuk, A. 2012. V kuznitse Stalina: shvedskie kolonistyi Ukrainyi v totalitarnyih eksperimentah XХ veka [In Stalin’s forge: Swedish colonists of Ukraine in the totalitarian experiments of the 20th century]. Moskva: Rossmen (in Russian).
Krasilnikov, M.P., Kvitkin, O.A. (ed.). 1929. Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda [All-Union Population Census of 1926]. Tom XIII: Ukrainskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika. Stepnoy podrayon. Dnepropetrovskiy podrayon. Gornopromyishlennyiy podrayon: narodnost, rodnoy yazyik, vozrast, gramotnost [Ukrainian Socialist Soviet Republic. Steppe subdistrict. Dnepropetrovsk subdistrict. Mining subdistrict: nationality, native language, age, literacy]. Moscow: Central Statistical Administration of the USSR (in Russian).
Kuzovova, N. 2023. Holodomor 1932–1933 rokiv na Khersonshchyni [Holodomor 1932–1933 in the Kherson region]. Kherson: University book (in Ukrainian).
Lebіd, V.O. (ed.). 2019. Spetspereselentsi. Z istorii rozvytku bavovnytstva na Khersonshchyni u 30–40 roky 20 stolittia: zbirnyk dokumentiv [Special settlers. From the history of the development of cotton in the Kherson region in the 30s and 40s of the 20th centuries: a collection of documents]. Kherson: State archive of the Kherson region (in Ukrainian).
Pokrovsky, N.N. 2005 (ed.). Politbyuro i krestyanstvo: Vyisyilka, spetsposelenie. 1930–1940 gg. [Politburo and the peasantry: Expulsion, special settlement. 1930–1940]. Vol. 1. Moscow: Russian Political Encyclopedia (in Russian).
Schulze Wessel, M., et al. (ed.). 2020. Chy mozhna vvazhaty Holodomor henotsydom? [Can the Holodomor be considered genocide?]: transcript of the webinar of the German-Ukrainian Commission of Historians, September 24, 2020, 18:00–19:30. URL: https://www.holodomorstudies.com/petition/3/ (in Ukrainian).
Shapoval, Yu. (ed.). 2007. Lysty z Kharkova. Holod v Ukraini ta na Pivnichnomu Kavkazi v povidomlenniakh italiiskykh dyplomativ. 1932–1933 roky [Letters from Kharkiv. Famine in Ukraine and the North Caucasus in reports of Italian diplomats. 1932–1933 years]. Kharkiv: Folіo (in Ukrainian)
Troynitsky, N.A. (ed.). 1904a. Pervaya Vseobschaya perepis naseleniya Rossiyskoy imperii 1897 g. [First General Census of the Russian Empire in 1897]. 1899–1905. Book 41: Tauride province. Saint Petersburg: Central Statistical Committee Ministry of Internal Affairs (in Russian).
Troynitsky, N.A. (ed.). 1904b. Pervaya Vseobschaya perepis naseleniya Rossiyskoy imperii 1897 g. [First General Census of the Russian Empire in 1897]. 1899–1905. Book 47: Kherson province. Saint Petersburg: Central Statistical Committee Ministry of Internal Affairs (in Russian).
Жүктеулер
Жарияланды
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2023 Наталья М. Кузовова
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-Коммерциялық емес 4.0 халықаралық лицензиясы.
